یادش بخیر آن زمان که کوچک بودیم وبدون توجه به اطرافمان سخت گرم بازی می شدیم و گزنه به پا یا به دستمان می خورد از سوزشی که اسید گزنه به بدنمان ایجاد میکرد دادمان به هوا می رفت .

بزرگترها فورا ساقه پیلهم (آقطی)را می کندند و با برگش به آن نقطه از بدنمان که گزیده شده بود می زدند و با این تدبیر سوزش گزنه قطع می شد.

بخاطر اینکه بغض مان تمام شود می گفتند" گرزنای ماربمیره پیلهم مارنمیره "در گویش لنگرودی ها یک مثل بر اساس این گیل تجربه هست وقتی که کسی هم نیش و هم زخم زبان به آدم بزند وبعد به نحوی می خواهد از طرف دلجوئی کند می گویند که یارو" هم گرزنه زئنه هم پیلهم "
اگراز کسی این مثل را شنیدید از اینجا نام گرفته است

می سر بو بو آستانه گمج.

از حرف زدن زیادت سرم همچو ظرف سفالین آستانه ورم کرد.

************
از حاج حاجی ام کرایه خانه فیگیره.

از روی خساست از چلچله هاهم کرایه می گیرد.

***************
اگه تو شنبه ای من چهارشنبه یم.

اگر تو زرنگی من از تو زرنگ ترم.

*****************
آدم خو آبه دینه ور زنه.

بی گدار به آب نزن ، اول گز کن بعد پاره کن یا گز نکرده پاره نکن.

***************
آدمه قسمته سیمرغ نتانه بردن.

قسمتی که ترا نیافریدند ـ گر سعی کنی میسرت نیست.

******************
آدم دیل وا وسعت بداره.

با ریسک خطر و بیم هلاک بایستی مصمم کار شد. دل آدم باید بزرگ باشه.

**************
هی من گَم نَره , تو گی پس چِرِه اشبل نَره...؟!!

هی من میگم این ماهی نره تو باز میپرسی پس چرا خاویار (اشبل) نداره؟!! = من میگم نره تو میگی بدوش

*******************
تی خروس ،مورغانه کونه

خروس تو تخم می گذارد.مرغ تو یک پا دارد.شب تو روز است.

از بس شانس داری حتی خروست هم تخم می گذارد.

****************

این وسیله در گذشته برای آموزش راه رفتن در کودکان نو پا استفاده می شد . بچه نو پا که تازه شروع به راه رفتن میکرد از این وسیله که به زبان محلی پاموجه گفته می شد تکیه می کرد ،و با کمک  دو دستش قسمت بالای آنرا می گرفت و به سمت جلو هول میداد و خودش باهاش حرکت می کرد،مادر هم از پشت سرش می رفت و هواش  رو داشت تا طفل نیفته .تا زمانی که طفل نو پا کاملا راه رفتن را یاد می گرفت از این وسیله استفاده میشد .

البته این وسیله نیز خطراتی  به همراه خود داشت چون موقع حرکت  تند تر از بچه حرکت میکرد  و چون کلاچ نداشت و باید همیشه یکی دور و بر مواظب می بود.

پسر عمه عزیزم آقا مهران:

شکفتن نوگل زیبایتان در دشتی از یاسهای مهربانی با نجوی سیمین آبشاران تهنیت باد
با آرزوی روشن ترین فرداها برای وجود نازنیش

امیدوارم با قدم‌های فرشته ی کوچولو تازه به زمین آمده، زندگی‌تان سرشار از سلامتی، برکت، شادی گردد.

تصویری از یک آرایشگر دوره گرد محلی در روستاهای گیلان قدیم

  سال1302 خورشیدی

ج دوزد هر چی مانه رمّاله شینه
کی خرس ارثیه کفتاله شینه

ایسه تا زرد سگ تی خانه برپا
تی مرغه لانه در بست شاله شینه



برگردان فارسی



از دزد هرچه می ماند مال رمّال است
ارثیه خرس مال کفتار است؛
سگ زرد تا نگهبان خانه ی توست
لانه ی مرغ تو در اختیار شغال است.
(در باور مردم سگ زرد برادر شغال می باشد)

به طور عمده پروتئین موجود در خاویار(Caviar) متشکل از اسیدهای آمینه آرژنین ، هیستامین ، ایزولوسین ، لیزین و میتونین است.



چربی موجود در خاویار نیز به دو دسته عمده تقسیم می شود که عبارتند از "25 درصد کلسترول " و "75 درصد لستین".



مصرف خاویار از ابتلا به بیماری افسردگی و بیماری های قلبی عروقی پیشگیری می کند؛ چرا که در خاویار غلظت اسیدهای چرب از نوع امگا 3بسیار بالاست.



بعلاوه خاویار غنی از ترکیبی به نام "ctacosand"است که نوعی الکل چرب با زنجیره بلند است و در بدن به اسیدهای چرب تبدیل می شود.



این اسیدهای چرب به دست آمده در سنتز میلین (پوشش سلول عصبی) نقش بسزایی ایفا می کند. به همین دلیل مصرف خاویار در سلامت سلول های عصبی بسیار موثر است.



در کشورهایی که ماهی و خاویار در عادات غذایی مردم جایگاه ویژه ای دارد، میزان ابتلا به افسردگی بسیار کمتر از دیگر کشورها است.



وجود اسیدهای چرب" امگا 3 " در خاویار مانع از افزایش کلسترول خون و به دنبال آن باعث پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می شود. بعلاوه مصرف خاویار در پیشگیری از ابتلا به بیماری های آرتریت رومائید (التهاب مفاصل)، بیماری های دستگاه گوارش و بعضی از انواع سرطان بسیار موثر است.



خاویار از نظر عنصر آهن نیز غنی است و به همین دلیل مصرف آن در افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن نیز توصیه می شود.




روش مصرف



خاویار خود به تنهایی اشرافی‌ترین صبحانه جهان محسوب می‌گردد. بسیاری آن را به شکل خام و یا همراه با زرده تخم مرغ یا خرده پیاز میل می‌کنند و گروهی نیز به اندازه نوک قاشقی از آن را همراه با سبزیجات معطر یا قطعه کوچکی از نان و کره می‌خورند. بعضی علاقمندان خاویار، آن را سرد و با یک قاشق کوچک و بدون نان میل می‌کنند. برخی بوی تند ماهی مانند آن و طعم شورش را بسیار دوست می‌دارند هرچند طعم و بوی خاویار ممکن است برای بسیاری اصلاً خوشایند نباشد.



همانگونه که خاویار سیاه در ایران و جنوب روسیه شناخته شده‌تر است، خاویار سرخ در سیبری و خاور دور طرفداران بیشتری دارد. گرچه خاویار سرخ از خاویار سیاه ارزانتر است اما طعم و ارزش غذایی آن دست کمی از خاویار سیاه ندارد. خاویار سرخ یا سیاه را می‌توان در تمامی فروشگاه‌های مواد غذایی روسیه خریداری کرد. در اغذیه فروشی‌ها چند دانه خاویار سرخ بر روی برشی از نان با یک برگ جعفری سرو می‌شود.



انواع خاویار






ماهیان خاویاری یا استورژون ، از خانواده تاس‌ماهیان، از جمله گونه‌های آب‌زی کم نظیری هستند که از قدمتی چند صد میلیون ساله که به عصر ژوراسیک باز می‌گردد بر خوردارند و از این رو ماهیان خاویار را فسیل‌های زنده جهان می‌نامند که همراه با تکاملی فیلوژنی تا به امروز باز مانده‌اند. این ماهیان به ۲۷ گونه و زیرگونه در جهان تقسیم می‌شوند که از این تعداد ۶ گونه در دریای خزر زندگی می‌کنند. ارزش ماهیان خاویاری نه به جهت استفاده از گوشت آنان که به واسطه تخم آنان است که به خاویار یا مروارید سیاه مشهور است. خاویار انواع گوناگونی دارد چون خاویار طلایی و سرخ و سیاه که البته در این میان خاویار سیاه از ارزشی قابل توجه برخوردار است.



دریای خزر به تنهایی ۹۳ در صد از ذخیره خاویار و ماهیان خاویاری جهان را در خود جای داده‌است. همچنین ۵ گونه از ماهیان خاویاری ممتاز جهان نیز در این دریا میزیند که به ترتیب کیفیت عبارت‌اند از «فیل ماهی»، «قره برون یا ماهی خاویاری ایران»، «ماهی خاویاری گلد (چالباش) یا روس»، «ماهی شیپ»، «ماهی ازون برون».



فیل ماهی بزرگ‌ترین ماهی آب‌های داخلی ایران است که از نقطه نظر کیفیت خاویار رتبه اول را به خود اختصاص داده‌است نام دیگر ان بلوگا است و نمونه‌هایی از آن با وزنی در حدود ۱۴۰۰ کیلوگرم و سنی بیش از ۱۰۰ سال صید شده‌است. هر ۲ یا ۳ سال یک بار تخم ریزی می‌کند و بین ۱۴ و ۱۷ سالگی بالغ می‌شود و به واسطه بهترین خاویار، رتبه گرانترین ماهی و خاویار جهان را داراست. از قامتی معادل یک و نیم متر تا بیش از چهار متر بر خوردار است، رکورد صید آن در ایران ۶۲۰ کیلوگرم بوده‌است.



قره برون یا تاس‌ماهی ایران، در حال حاضر گونه‌ای مستقل محسوب می‌شود، اما پیش‌تر آن را زیرگونه‌ای از ماهی روس می‌دانستند. «قره‌برون» به ترکی به معنای «بینی سیاه» است که از رتبه دوم ارزش بر خوردار است. در حال حاضر به واسطه تکثیر مصنوعی از نقطه نظر تعدد از گونه روس پیشی گرفته‌است. از گونه روسی بزرگ‌تر می‌باشد و کیفیت خاویاری برتر از وی را نیز دارا می‌باشد از نظر ظاهری تا حدی شبیه به هم می‌باشند گرچه رنگی تیره تر همراه با رنگ دانه‌های سفید رنگ که تا بینی وی ادامه پیدا کرده وی را از نظر ظاهری از تاس ماهی روس جدا می‌کند. وزنی معادل ۶۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم دارد و طولی معادل ۱ متر تا بیش از ۲ متر که در فاصله ۱۲ تا ۱۴ سالگی بالغ می‌گردد.



تاس ماهی روس یا چالباش در زمره گونه‌هایی است که در تمام نقاط دریای خزر یافت می‌شود و خاویار آن را نیز به اصطلاح طلایی می‌نامند که از رتبه سوم ارزش بر خوردار است و در فاصله ۱۲ تا ۱۶ سالگی به سن تخم دهی می‌رسد و بالغ می‌شود. از طولی معادل ۱ تا ۲ متر بر خوردار است و وزنی معادل ۶۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم.



ماهی خاویار شیپ معمولاً ماهی مهاجری است که به واسطه تخم‌ریزی به سواحل ایران می‌آید و در رودخانه‌های آبریز دریای خزر تخم‌گذاری می‌کند. از عمری معادل ۳۰ سال بر خوردار است، سبک وزن است و از تعدد کمی هم بهره می‌برد. از نقطه نظر ارزش در رتبه چهارم قرار دارد. با طولی بیش از ۱ متر و وزنی سبک، در فاصله ده سالگی تا ۱۴ سالگی بالغ می‌گردد و به سن تخم‌دهی می‌رسد.


ماهی اوزون برون (دراکول) کوچک‌ترین ماهی خاویار دریای خزر می‌باشد که در ایران به اشتباه کلیه ماهیان خاویاری را به نام وی اوزون برون می‌نامند. از نقطه نظر کیفی در رتبه آخر قرار دارد چرا که از خاویار ریزتر و ارزانتری بهره می‌برد. از نظر تکثیر مصنوعی با مشکلاتی مواجه‌است و تعداد آن نیز در شرایط طبیعی رو به کاهش می‌رود. در ترجمه نام وی بینی دراز است. در فاصله ۸ تا۱۲ سالگی بالغ می‌شود. قامتی معادل ۱ تا ۱٫۵ متر و وزنی سبک‌تر در قیاس با دیگر ماهیان این خانواده در دریای خزر دارد.

مواد لازم براي تهيه کباب ماهی اوزون برون

ماهی اوزون برون - 800 تا 1000 گرم
پیاز - یک عدد
نمک ، فلفل ، آب لیمو یا آب نارنج - به مقدار لازم

زمان پخت و آماده سازی کباب ماهی اوزون برون
30 دقیقه

طرز تهیه  کباب ماهی اوزون برون: 

ابتدا پوست ضخیم ماهی را جدا می کنیم و گوشت آن را به قطعات نسبتاً کوچک خرد می کنیم. سپس پیاز را رنده نموده و به آن نمک ، فلفل ، آبلیمو یا آب نارنج را اضافه می نماییم . گوشت های خرد شده را به مدت ۲۴ ساعت در این مخلوط می خوابانیم و آن را در یخچال قرار می دهیم. پس از این مدت قطعات ماهی را به سیخ می کشیم و روی آتش می گذاریم. آتش باید تا حدودی ملایم باشد تا مغز گوشت ماهی به خوبی پخته شود. در پایان کار نیز بهتر است کمی آب نارنج به کباب های ماهی اوزون برون زده شود

گیلکی صحبت کنید 

زبان گفتار مردم روستای من گیلکی می باشد ولی خطی برای نوشتن ندارند و به صورت فارسی نوشته می شود .

تلفظ و گفتن کلمات گیلکی سخت است ولی خواستم با گذاشتن اَ اِ اُ کمکی در تلفظشان به شما کرده باشم. شاید روزی با یک گیلک هم صحبت شدید .پس با من همراه شوید و بیاموزید :  

کاربردهای مختلف مردن در فرهنگ گیلکی :  

بمیرم تره : دلم برات میسوزه !  

میرم تره : عاشقتم ‌!   

بوشو بمیره :  گم شو !   

بمردی ؟  :‌چرا جوابمو نمیدی ؟!    

مردنی : استخوانی !   

بمرده گاو :‌ بیحال !  

بمردم : خسته شدم !   

من بمیرم ؟ : راست میگی ؟  

ز یمن مقدم رسول خاتم

معطر آمده محیط عالم

مولد صادق آل محمد

مقارن گشت با میلاد احمد

میلاد نبی اعظم (ص) و امام صادق (ع) مبارک باد

   واحد اندازه گیری بارش برف   

سیاهکلرود از روستاههای قدیمی شرق گیلان و زیبای شهرستان رودسر ،که در بخش چابکسر قرار گرفته است.
مرکز دهستان سیاهکلرود در کیلومتر 5 جاده کلاچای به چابکسر می‌باشد. این روستا که از قدیم الایام محلی امن برای ساکنین بوده مورد توجه ویژه گردشگران قرار دارد. سیاهکلرود به لحاظ جغرافیایی در دره‌های نیمه عمیق قرار گرفته که از جنوب به یکی از بلندترین کوه گیلان یعنی کوه سمام و از طرف شمال به دریای خزر منتهی می‌شود. کوههای سر به فلک کشیده پر از مرکبات ( پرتغال ، لیمو ، نارنگی و نارنج ) و چای، دشتهای پر از شالی ( برنج ) و قله‌های پر برف سمام، و رودخانه خشک رود که به دریای خزر می ریزد ، محلی جذاب برای گردشگران را به وجود آورده است. به همین جهت سالانه گردشگران و کوهنوردان زیادی را به خود جذب می‌کند.

جزئی از لباسهای زنان تالش است که به لهجه شاندرمنی و عنبرانی " سارق و کمردَِبند " در لهجه پره سری، ارده جانی و اسالمی و کرگان رودی " سَرِق " و در لهجه خوشابر "جارشه" نامیده می شود. از روزگار گذشته تا به امروز سارق یا سَرِق محصولِ دستِ زنان و دختران این مناطق بوده است، آنهم از پشم گوسفند با طرح و نقشهای دلگشا و همسو با طبیعت منطقه. ولی امروزه گذشته از نوع دستبافِ اعلاء از پارچه های مرغوب، گاهی معمولی بازاری و کاموایی تهیه می شود.
با توجه به اینکه شرایط محیطی و مناسبات شغلی حکم می کند که پوشاک با نوع آب و هوا و کار و پیشه سازگار باشد، لذا استفاده از این پوشاک ساده از ساحِل دریا تا گیریه (ارتفاعات بلند کوهستان) بین زنان و دختران جوانِ کشاورز و دامدار معمول و متداول است. سرِق را دولا و سه گوش به دور کمر و شکم می بندند. مادران دامدار و کشاورز در روستاها و کوههای تالش از این پوشاک برای بستن و محکم کردن کودک در پشت خود استفاده می کنند.

یادش بخیر

**تره ترکانم چیست؟

ضربه ی شدید روحی که یک گیلک قبل از دعوا به حریف وارد می کند.

                                                             ***

**خروسه خودکشی می کند میبرنش کالبدشکافی می بینن تو قلبش نوشته:

                                    "فقط زرد کولشکن"

                                                           ***

**تی دیل دریا می دیل خشک زمینه

                                              تی خنده تی نگاه چی دلنشینه

**تی واسی من بزم دیل به دریا

                                              که او دریا میان مردن شیرینه

**بلا میسر چیست؟

کلمه ایست که گیلکها بجای دوستت دارم از آن استفاده می کنند.

پس تی بلا میسر.

***

**عکس العمل گیلانی ها بعد از زمین خوردن فرزندشان:

یاعلی...!یاعلی...! پس از اطمینان رفع خطر.

تی لنگ بشکفه به حق علی،آواره ببی،جان بدی به حق ۵تن،کوری مگر.

***

**می لبخند نیدین خلوت جا گریه کونم

مردم حرف واسی می ظاهر خوب چاکونم

**تی وفا ره بیمیرم ای که می آه ونفسی

می دیل خبر ناری ننی چی سخته بی کسی

مو پابرنده گیله مردم برار
من گیل مرد پا برهنه هستم
همیشه کاره سخت و سنگین کونم
دائم کار سخت و سنگین می کنم
اگرچی می سفره همش خالیه
گرچه سفره من ساده است
سفره شهریه مو رنگین کونم
سفره شهری را من رنگین می کنم

خوش دارم بهاره  دوس دارمه می کاره
بهار را خوش دارم ، کارم را دوست دارم
هیچ جایه دونیا نمانه  می سبزه توم بیجاره
هیچ جای دنیا مانند تو بیجار سبز من نیست

ریفق می شین ، می تیج و دازه و بیله
رفیق من ، داس تیز و بیل من است
می دوشه سر کلاکت زیبیله
روی دوشم چوب دستی و زنبیل است
مو گیله مرد ساده یم   
من گیل مرد ساده هستم
کینه دینه می دیله
کینه در دل من نیست

خوش دارم بهاره  دوس دارمه می کاره
بهار را خوش دارم ، کارم را دوست دارم
هیچ جایه دونیا نمانه  می سبزه توم بیجاره
هیچ جای دنیا مانند تو بیجار سبز من نیست

موقعه کار ، عیبادت و می کاره ، با هم کونم
وقت کار ، عبادت و کارم را باهم انجام می دهم
بعد خودا روزیه مردومه فراهم کونم
بعد از خدا روزیه مردم را فراهم می کنم
کاره می شین خدمته مردومانه
کارم خدمت به مردم است ،
جا می شینی می سر بولند گیلانه
جایم گیلانه سر بلند است
شوکر خودایه کونمه تا کی مره نفس دره
شکر خدا را می کنم تا نفس در من است
هیچ کسه محتاج نبمه تا چولوره می دس دره
محتاج هیچکس نمی شوم تا بیل در دست دارم

خوش دارم بهاره  دوس دارمه می کاره
بهار را خوش دارم ، کارم را دوست دارم
هیچ جایه دونیا نمانه  می سبزه توم بیجاره
هیچ جای دنیا مانند تو بیجار سبز من نیست